Dat voorlezen het mooiste is #luisterpuntbibliotheek

Schrijven is een eenzaam vak. Maanden, soms zelfs jarenlang zit je aan je bureau (of aan dat van iemand anders, of in een tuin, een blokhut, een café) woorden achter elkaar te zetten. En weer te schrappen. Om te draaien. Tot andere zinnen. Die je wel laat staan. In de hoop dat ze klinken zoals jij het verhaal hoort in je hoofd. Ik ben geen auteur die luidop zijn eigen teksten leest. Sommige collega’s doen dat wel, tijdens het schrijven, om te horen of het werkt; ik lees altijd in stilte. Luidop in mijn hoofd. Uit gêne, misschien. Of omdat het nog niet echt af is. Dan.

Op een gegeven moment is het dat wel. Af en klaar en zelfs gedrukt. Dan haal je het eerste boek uit de doos, ruikt de verse drukinkt, voelt voor het eerst de cover. (Een heel bijzondere cover deze keer, op stug papier, waar je met je vingertoppen de indruk van elke letter in kan voelen. Niet zwart op wit, maar rood en blauw in wit.) Altijd weer heeft dat moment, waarop je een boek voor het eerst vastpakt, iets van een eerste kus. Een voorzichtig verkennen, dan openslaan, en hopen dat het niet tegenvalt. Dat de woorden die je daar neerzette, doen wat ze moeten doen.

Of dat zo is, weet je nooit. Dat weet alleen de lezer. Die ze in zijn hoofd hoort. Daar ben je als auteur niet bij. Gelukkig. En tegelijkertijd zou je er wel bij willen zijn. Onzichtbaar, maar wel daar. Willen zien hoe de woorden insijpelen. Hoe iemand stil wordt, vergeet te bewegen, of zacht begint te blozen bij wat je daar geschreven hebt. Hoe de woorden zich ingraven in zijn of haar hoofd, en zich daar mengen met zijn gedachten. Herinneringen loswoelen. Hoe jouw boek, het boek dat je schreef, het zijne wordt, omdat de lezer zich het verhaal toe-eigent. En het omvormt tot wat hij wil lezen. (Elk liefdesverhaal is een madeliefje, waarvan we de bladen omslaan en ons afvragen ‘Houdt ze van mij? Of niet?)

Deze keer was ik er wel bij. Maandenlang had ik mijn boek zorgvuldig bewaakt; op mijn redacteur na had maar een handvol mensen het te zien gekregen. Altijd buiten mijn aanwezigheid. Maar nu zat ik het in te lezen, voor de Luisterbibliotheek. Luidop. Alle 368 pagina’s. Woord na woord en zin na zin. Het was één van de beangstigendste dingen die ik ooit al heb gedaan. Zou het werken? Werkte het? Klonk het zoals ik had bedoeld? Na een paar pagina’s herademde ik. Tevreden. Ja, zo had ik het bedacht. Het klopte. Het werkte. Voor mij dan toch. Veilig tussen deze vier geïsoleerde muren.

En toen zag ik haar zitten, door het glazen ruitje van de inleescel. Mijn eerste luisteraar. Die, terwijl ik las, woord per woord het verhaal binnenkreeg. In mijn bijzijn. Vier ochtenden lang heb ik haar stiekem bekeken, tijdens het lezen. Wat ik zag, gaat niemand aan -dat is iets tussen boek & lezer-, maar zeker is: ze luisterde. Het was één van de mooiste momenten die ik als schrijver heb meegemaakt. Te zien wat je verhaal met iemand doet. En plots wist ik het weer –hoe kon ik het vergeten? Ik heb het zo vaak voor mijn lief gedaan-: dat voorlezen het mooiste is. En we het veel te weinig doen. Zeker uit eigen werk.

De kunst van het vallen zit dus in de catalogus van de #Luisterpuntbibliotheek en kan binnenkort bij hen ontleend worden. Net zoals Diggers & Meisjes, Moslims & Motoren, trouwens.

Stukje beluisteren? Dat kan hier:  en hier