de boeken van 2013 #delijstjes #DSLetteren
Op vraag van #DSLetteren mijn eindejaarsboekenlijstje (absoluut relatief, want op mijn kast ligt anderhalve kubieke meter nog ongelezen boeken, omdat ik vind dat lezen en schrijven moeilijk combineert).
1 Beste boek van 2013?
2013 was het jaar van Tommy Wieringa, die met Dit zijn de namen een boek afleverde dat je vol in de borst raakt. Tussen één omslag toont hij de mens op zijn slechtst en op zijn best. In een steppe die zo leeg is dat ze iedereen waanzinnig maakt, en wanhoop tastbaar wordt.
2013 was ook het jaar waarin uitgevers vergeten parels opdoken. Stoner werd de grootste hit, maar ik hield minstens evenveel van Het fantoom van Alexander Wolf van Gajto Gazdanov: een moordenaar ontmoet zijn slachtoffer (maar wie is wie?), waarna ze samen proberen hun leven terug te draaien naar wie ze waren voor het schot viel. Tevergeefs, natuurlijk: Nabokov meets Dostojevski, dat kan alleen maar wrang eindigen.
2 Welk boek verdient een tweede kans?
Het wordt te vaak vergeten, maar de typografie maakt het boek. Nergens versterken vorm en inhoud elkaar mooier dan in Dlja golosa (Voor de stem), de boekconstructie die de Russische constructivist El Lissitzky ontwierp voor de dichter Majakovski: elk gedicht is een kunstwerk. De zeldzame originelen uit 1923 kosten algauw een paar duizend euro, maar gelukkig is er nu de schitterende facsimile Voor de stem. Al wat je verder over Majakovski wilde weten (of liever niet had geweten) vind je in de schitterende biografie Een leven op scherp van Bengt Jangfeldt.
3 Welk boek zou je op een parkbank achterlaten voor een gelukkige vinder?
Milan Kundera zei ooit dat we moeten ophouden Kafka te analyseren, en ons gewoon moeten laten meeslepen door zijn waanzinnige verbeeldingskracht. Nergens vloeien droom en realiteit zo beangstigend in elkaar over als in De gedaanteverwisseling. Ook te lezen als een verhaal over angst voor wat ons vreemd is, en een gebrek aan mededogen voor al wat we niet begrijpen. Helaas ook daarom een boek voor deze tijd.