Spiegelpaleizen alom #CCDEEENHOORN

December ’21, CCDeEenhoorn — “Zou je dat nu wel doen?” vroeg zowat iedereen, toen ik in 2007 voor het eerst naar Iran reisde. Want het beeld dat we hier in het Westen van dat land hebben, bestaat grotendeels uit vooroordelen. Waar, eenmaal daar, bijzonder weinig van bleek te kloppen. Met diezelfde vooroordelen, tussen culturen en sociale klassen, gaat theater Stan aan de slag in hun bewerking van A Separation, het even geweldige als veelbekroonde Iraans echtscheidingsdrama van regisseur Ashgar Farhadi. Uitgangspunt van de voorstelling is de openingsscène van de film: een koppel vraagt in de rechtbank de scheiding aan. Zij wil naar het Westen, hij wil in Iran blijven om voor zijn dementerende vader te zorgen. Maar wie krijgt de voogdij over het kind? De acteurs hervertellen het verhaal niet alleen, maar maken ons ook deel van hun eigen bedenkingen en gevoelens bij het stuk — want bekijkt niet iedereen de grote vragen des levens vanuit zijn eigen achtergrond? En waarom zou dat bij acteurs minder het geval zijn dan bij andere stervelingen?

Ook Wie is bang? van Tom Lanoye is een theaterstuk dat gebouwd is op een theaterstuk. Bovendien verplaatste Lanoye Edward Albee’s klassieker Who’s afraid of Viriginia Woolf? naar de coulissen van het theater, waardoor het stuk ook nog eens over theater gaat. Een ouder acteurskoppel, gespeeld door Els Dottermans en Han Kerckhoffs , ook in het echte leven een stel, speelt al jarenlang (met frisse tegenzin) avond na avond dezelfde klassieker: een stuk waarin ze elkaar op scène de huid volschelden. Alleen hun tegenspelers veranderen elk seizoen. En dit keer zijn het twee acteurs van kleur, want daarvoor ontvangen ze extra subsidies… Ook hier aan (ontmaskerde) vooroordelen geen gebrek. De voorstelling is een virtuoos spiegelpaleis, en — Lanoye zou Lanoye niet zijn als het niet zo was — tegelijkertijd een liefdesverklaring aan en een scherpe vivisectie van het (actuele) theater.

Duizelt het u, na deze veelheid aan Droste-effecten? Laat u niet afschrikken. Voor wie onbevangen en met een open geest in het diepe duikt, en zich laat meevoeren door wat er op scène gebeurt, is niets ingewikkeld. Eenmaal het zaallicht uitgaat, wordt wat net nog complex leek verrassend eenvoudig.

Dat bewijst Zonzo Compagnie met Thelonius, een voorstelling voor kinderen (6+) over de gelijknamige Genius of Modern Music Thelonius Monk. De New Yorkse jazzlegende was in het begin van zijn carrière nochtans niet erg populair, net omdat zijn muziek zo “moeilijk” was en hij het vertikte daar compromissen over te sluiten. Eigenzinnig, bizar, onbevattelijk — zo werd hij meestal omschreven. Ideaal voor kinderen dus, die meestal veel minder last hebben met “anders-soortige” muziek dan volwassenen. Dat moeten ook de muzikanten van De Beren Gieren gedacht hebben. Drie kwartier lang dompelen ze hun (jonge) publiek onder in de muzikale experimenten van Thelonius Monk, daarbij geholpen door een hilarische choreografie en een wervelend videodecor. Hoedje(s) af!